Απόσπασμα Από το βιβλίο του Κώστα Αξελού - Εκδόσεις Εξάντα
Η Αυτογνωσία, η Ψυχή και το Σώμα
Για τον Ηράκλειτο ο άνθρωπος είναι ένα όλο κι αυτό το όλο είναι απόσπασμα του μεγάλου Όλου. Επειδή το σύνολο της σκέψης του Ηράκλειτου αποτελείται από ολότητες, συναντούμε μέσα σ' αυτήν ολότητες, που επικοινωνούν η μια με την άλλη, στο εσωτερικό του μεγάλου Συνόλου, για το οποίο θα μπορούσαμε να πούμε ότι σχηματίζει ένα κύκλο που η περιφέρειά του συντίθεται από κύκλους. Αυτή την ανθρώπινη ολότητα πρέπει τώρα να εξερευνήσουμε, γιατί ο Κόσμος δεν αποκαλύπτεται παρά μόνο σ' εκείνα τα ανθρώπινα μάτια που ξέρουν να τον κοιτάζουν, κοιτάζοντας τα ίδια τον εαυτό τους ενταγμένο στο κοσμικό γίγνεσθαι. Ο Ηράκλειτος θέλει να διδάξει στον άνθρωπο το λόγο για να τον βοηθήσει να ξανασυνδεθεί με τον κόσμο και με την πόλη, επειδή η ανθρώπινη ζωή ξεδιπλώνεται αναγκαστικά στο εσωτερικό των φυσικών και πολιτικών μορφών, αφού η ίδια η ανθρώπινη ζωή εξαρτιέται απ' αυτό που είναι συμπαντικό. Αυτή τη διάσταση της ηρακλειτικής σκέψης την αποκαλούμε - από έλλειψη καλύτερου χαρακτηρισμού - ανθρωπολογική.
Είναι μια διάσταση που δεν υπερέχει από τις άλλες γιατί, όπως και οι άλλες, ξεκινάει από τον ίδιο κεντρικό πυρήνα της σφαιρικής του σκέψης. Στους κόλπους αυτής της ανθρώπινης διάστασης συναντούμε θέματα, ας πούμε, φυσιολογικά, ψυχολογικά και "υπαρξιακά". Όλα αυτά τα θέματα, ταξινομημένα από μας κι όχι απ' τον Ηράκλειτο δεν αποτελούν σε καμιά περίπτωση ειδικούς χώρους, αφού ακόμη κι η ανθρωπολογία δεν είναι ξεχωριστός χώρος.